Rock Werchter groeide uit van een Chiro-evenement tot een vierdaags festival met bands en bezoekers uit de hele wereld. Editie van 2017 | Belga Image, 1952486.
Rock Werchter
Festivalcultuur
In de zomer van 1975 traden in het landelijke Werchter twee bands op voor een publiek van enkele honderden toeschouwers. Het initiatief van de plaatselijke Chirogroep legde de basis voor een van de grootste muziekfestivals in Europa.
Sindsdien verzamelde jaarlijks een groeiende groep jongeren in Werchter om samen het einde van het schooljaar en het begin van de grote vakantie te vieren. Een samenwerking met verwante zielen uit de West-Vlaamse stad Torhout leidde in 1977 tot het legendarische dubbelfestival Torhout/Werchter. Door dezelfde artiesten eerst in Torhout en dan in Werchter te laten optreden, kon de organisatie grotere namen strikken.
Het festival werd vanaf 1999 enkel nog in Werchter georganiseerd. Rock Werchter werd een referentie in de pop- en rockmuziekwereld. U2, Patti Smith, R.E.M., The Chemical Brothers, Faithless, Kendrick Lamar, Metallica en Lady Gaga zijn slechts enkele internationale namen die in de afgelopen decennia op het podium stonden in het Vlaams-Brabantse dorp.
Belga Image, 69150255, Peter Croes
Arno Hintjens (1949-2022) uit Oostende, in 1980 stichtend lid van de invloedrijke band T.C. Matic en later succesvol soloartiest, aan het werk op de Lokerse Feesten van 2019.
Festivalcultuur
Torhout/Werchter groeide snel uit tot het bekendste muziekfestival van het land, maar de echte pionier van de zomerfestivals in Vlaanderen was Jazz Bilzen. Dat meerdaagse evenement vond voor het eerst plaats in 1965 en programmeerde jazz, folk, rock en pop. Al vlug trok Jazz Bilzen elk jaar tot 15.000 toeschouwers, het merendeel van hen tieners en twintigers.
De opkomst van zulke jongerenfestivals in de jaren 1960 paste in de tijdgeest. Door de toegenomen welvaart beleefden de babyboomersde twee decennia na het einde van Tweede Wereldoorlog kenden een hoog geboortecijfer, vandaar babyboom. – de generatie die kort na de Tweede Wereldoorlog werd geboren – een jeugd met ongekende mogelijkheden. Ze konden langer studeren en hadden meer geld en vrije tijd dan hun ouders. Onder meer via muziek zetten zij zich af tegen de normen van toen – netheid, discipline, onthouding en een strikte scheiding tussen jongens en meisjes.
Oudere generaties keken aanvankelijk met onbegrip naar de muziekfestivals, waar jongeren het recht opeisten om volgens hun eigen waarden en normen van hun vrijheid te genieten. Toch nam de populariteit van festivals alleen maar toe en de muzikale tegencultuur groeide zelfs uit tot een winstgevende markt voor ondernemers. Jazz Bilzen verdween, maar nieuwe successen zoals Tomorrowland zetten Vlaanderen blijvend op de kaart als festivalregio.
Focuspunten
Humo (1967)
Wannes Van de Velde (1937-2008) zong in het Antwerpse dialect en maakte oudere liederen opnieuw bekend en populair.
Wannes Van de Velde
Eind jaren 1960 koppelden veel jonge artiesten hun verzet tegen de burgerlijke cultuur aan een bredere maatschappijkritiek. Hun roep om vrijheid ging samen met anti-oorlogsleuzen, een opkomend milieubewustzijn en kritiek op het kapitalisme.
Een van die geëngageerde artiesten was de Antwerpse volkszanger Wannes Van de Velde. Als jonge muzikant begeleidde hij in 1967 met zijn doedelzak festivalbezoekers van het station naar het terrein van Jazz Bilzen. Een echte festivalzanger was Van de Velde nochtans niet – zijn kleinkunst was aanvankelijk eerder geschikt voor donkere zaaltjes en bruine kroegen dan voor grote weides. Maar hij had wel veel sympathie voor de hippies, de provo’s en de hele tegencultuur van de jaren 1960. Zo kantte hij zich in zijn liedteksten tegen nieuwbouwprojecten in de Antwerpse binnenstad en tegen de opkomende macht van koning auto. Van de Velde bezong verder de ‘bejaarden die het getreiter beu zijn’ in zijn Ik wil deze nacht in de straten verdwalen/Dans cette nuit j’ai envie de me perdre (1973).
Voor de politiek geëngageerde muziektheatervoorstelling Mistero Buffo vertaalde en bewerkte Van de Velde Italiaanse volksliederen. Ook in zijn latere werk bleef hij kritisch voor de samenleving, tegen de wapenindustrie bijvoorbeeld, in het lied Oorlogsgeleerden, een bewerking van Bob Dylans Masters of War.
Antwerpen, Gazet van Antwerpen
De New Beat ontwikkelde zich aan het eind van de jaren 1980 tot een subcultuur met een eigen kledingstijl. Opgetuigde haarkuiven, fluo en smiley-badges waren kenmerkend.
New Beat
In de jaren 1980 ontpopten de Vlaamse discotheken zich tot laboratoria voor muzikale vernieuwing. Dj’s experimenteerden er volop met de mogelijkheden van vinyl en technologie. Door platen op een lager toerental af te spelen, creëerden ze een trage, zwoele beat die werd gecombineerd met zware bassen. Deze ‘New Beat’ sloeg meteen aan in het nachtleven, waar een hit zoals The Sound of C van de Confetti’s tot in de vroege uurtjes weerklonk.
Al snel werd de nieuwe muziekstijl gecommercialiseerd, waardoor de pioniers uit het nachtleven hun interesse verloren. Eind jaren 1980 was New Beat over zijn hoogtepunt heen. Maar als wegbereider voor elektronische muziek zoals techno, house en acid had het genre een blijvende invloed.
Elektronica werd een recept voor internationaal succes. Belgische artiesten, bands en platenlabels stonden in de voorhoede. Bij die laatsten waren Bonzai Records en R&S Records, die beide een internationale reputatie uitbouwden. De groep Technotronic scoorde zelfs een wereldhit met het housenummer Pump up the jam ingezongen door de Congolees-Belgische artiest Ya Kid K.
De elektronische muziek ontwikkelde zich in een heel andere biotoop dan de rockmuziek. Aanvankelijk was het genre dan ook niet te horen op de grote festivals, die vaak rock-georiënteerd waren. Maar het succes van elektronica was niet te stuiten. Geleidelijk aan vonden beide culturen elkaar en veroverden ook dj’s de festivalpodia.
Ontdek nog meer over dit onderwerp
Actualiteit 1965
Bron: VRT archief – 10 jan 1990
Magazien – Jazz Bilzen
Bron: VRT archief – 12 sep 1968
Margriet
Bron: VRT archief – 29 jul 1992
Horen en zien
Bron: VRT archief – 15 nov 1972
Zeker Weten
Bron: VRT archief – 16 jan 1990
Belpop – 40 jaar Werchter
Bron: VRT archief, Live Nation – 29 sep 2014
Sterrenwacht
Bron: VRT archief – 8 jul 1989
People of Tomorrow
Bron: VRT archief, De chinezen – 26 okt 2014
Non-fictie
Werchter: de wei. Belgiës bijdrage aan de rockindustrie
In: Tollebeek Jo (red.), België, een parcours van herinnering. Plaatsen van geschiedenis en expansie, Bert Bakker, 2008.
De jaren zestig. Een cultuurgeschiedenis
Ambo Anthos, 2018.
Pukkelpop 25
Ludion, 2010.
Rock Werchter sinds 1975
WPG, 2014.
Belpop Bonanza: de mooiste verhalen uit de Belgische popmuziek
Uitgeverij Sylvain, 2017.
Rock Torhout: biografie van een verdwenen festival, 1977-1998
Uitgeverij Sylvain, 2021.
BelgaCult: 25 momenten die cultureel België veranderd hebben
Lannoo, 2015.
Strips
Mannen onder elkaar
Daedalus, 2017.
The sound of Belgium
(2012)
Those were the days
Waarin telkens één discotheek wordt belicht (VRT, 2022)