Paul Deman (1889-1961) uit het West-Vlaamse Rekkem, de eerste winnaar van de Ronde van Vlaanderen in 1913. Beeld van omstreeks 1922 | Roeselare, KOERS – Museum van de wielersport, AC05570.
De Ronde van Vlaanderen
Het land van de koers
‘Vlaanderens mooiste’. Zo noemen Vlamingen de Ronde van Vlaanderen. Dat is een wedstrijd voor fietsers. Vlamingen noemen zo’n wedstrijd een ‘koers’. Fietsen of wielrennen is heel populair in Vlaanderen. En de Ronde van Vlaanderen is het meest populair.
De eerste Ronde van Vlaanderen is op 25 mei 1913 in Gent. Meer dan 100 jaar geleden. De wielrenners rijden dan door twee provincies: Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen.
Al snel is de Ronde van Vlaanderen de belangrijkste koers van het jaar. Dat komt omdat de koers vaak spannend is. De wielrenners fietsen over wegen vol kasseien. Dat zijn dikke, vierkante stenen. Op zulke kasseien is het moeilijk fietsen. En er zijn veel hellingen, zoals de Koppenberg, de Muur van Geraardsbergen en de Oude Kwaremont. Die hellingen zijn heel steil. Ook daarop is het moeilijk fietsen. Omdat de wedstrijd zo spannend is, willen veel mensen hem zien. Ze kijken naar de wielrenners langs de straat en op televisie.
Roeselare, KOERS – Museum van de wielersport, NEGT0236009, Maurice Terryn.
Avondcriterium voor beroepsrenners in Poperinge, 1970. De renner op de foto is Walter Godefroot, die in 1968 en 1978 de Ronde van Vlaanderen won. Dat wielrennen zo sterk aanwezig was in het dagelijkse leven, was mee te danken aan de vele lokale wedstrijden. Tot het einde van de 20e eeuw telde bijna elk dorp of stad een kermiskoers.
Het land van de koers
Vandaag vinden veel Vlamingen wielrennen de belangrijkste sport. Wielrennen is niet altijd populair geweest. In de jaren 1800 is een fiets heel duur. Alleen rijke mensen rijden dan met de fiets.
Aan het begin van de jaren 1900 worden fietsen goedkoper. Ook mensen die niet rijk zijn, beginnen te fietsen. En ze organiseren wedstrijden.
Vlaamse wielrenners winnen wedstrijden
In de jaren voor en na de Eerste WereldoorlogDe Eerste Wereldoorlog duurt van 1914 tot 1918. winnen Belgische wielrenners veel wedstrijden. Ook in het buitenland. Belgische wielrenners winnen bijvoorbeeld de Ronde van Frankrijk. Dat is de belangrijkste fietswedstrijd van de wereld.
Als je een fietswedstrijd wint, verdien je veel geld. Daarom willen andere mensen ook wielrenner worden. Overal in België zijn er wedstrijden.
Wielrennen in de krant
In de krant kunnen mensen nieuws lezen over wielrennen. De krant Sportwereld is de belangrijkste krant voor sportnieuws. De krant organiseert ook de eerste Ronde van Vlaanderen.
Karel van Wijnendaele is de belangrijkste journalist van Sportwereld. Hij wil dat Vlamingen trots zijn, op zichzelf en op hun streek. In het wielrennen kunnen Vlamingen tonen dat ze sterk en moedig zijn. Daarom noemt Van Wijnendaele wielrennen ‘de sport van het volk’. Zijn woorden hebben veel invloed.
Focuspunten
Wikimedia Commons.
Het standbeeld van Briek Schotte in het West-Vlaamse Kanegem door Jef Claerhout (1996).
Briek Schotte, van boer tot held
Briek Schotte is de zoon van boeren uit Kanegem, een dorp in de provincie West-Vlaanderen. Schotte wordt wielrenner.
Hij heeft veel succes in de jaren 1940. Hij wint twee keer de Ronde van Vlaanderen. En hij wordt twee keer wereld-kampioen.
Een dappere held
Schotte is een held volgens veel mensen. Omdat hij veel wedstrijden wint. Maar ook omdat ze hem eerlijk vinden. Hij is een ‘gewone Vlaming’ die succes heeft.
Schotte is dapper op de fiets. Hij probeert altijd te winnen en rijdt vaak vooraan.
Een ‘flandrien’
Schotte fietst vaak goed als het koud is of als het regent. Ook op de moeilijke straten met kasseien in Vlaanderen en Noord-Frankrijk. Die kasseien zijn heel glad als het regent.
Daarom krijgt Schotte de naam ‘flandrien’. De krant Sportwereld gebruikt die naam voor het eerst. ‘Flandrien’ is een naam voor goede Vlaamse wielrenners. Wielrenners die veel moeite doen om wedstrijden te winnen. Die graag voorop rijden en van slecht weer houden. Net zoals Briek Schotte.
Belga Image, 932942.
Het voetbalteam van Beerschot in de jaren 1970. Het voetbal groeide na de Eerste Wereldoorlog uit tot een massaal beoefende en bekeken sport.
Sport voor rijken, sport voor iedereen
Sporten is eerst een hobby van rijke mensen. Zij hebben genoeg tijd en geld om te sporten. In de jaren 1800 doen zij aan zeilen, roeien of voetballen. Ze richten ook sportclubs op. Zo kunnen ze samen sporten.
Voetbal
In de jaren 1900 gaan ook andere, minder rijke mensen sporten. Zij houden van sporten zoals boksen, wielrennen en voetballen.
In de jaren 1920, na de Eerste Wereldoorlog, ontstaan er veel voetbalclubs. De beste voetbalclubs hebben veel supporters. Zoals Antwerp FC, Beerschot AC, Club Brugge, SK Lierse en Union Sint-Gillis. Duizenden mensen gaan naar hun wedstrijden kijken.
Sport voor iedereen
Vanaf de jaren 1960 doet de economie het goed. Nog meer mensen hebben tijd en geld om te sporten. Ze sporten om gezond te blijven, maar ook voor hun plezier. Of om samen te zijn met vrienden.
In de jaren 2000 sporten mensen vaker alleen, en op hun eigen tempo. Fitness en hardlopen zijn nu populair.
Ontdek nog meer over dit onderwerp
Ronde Van Vlaanderen 1942
Bron: VRT archief – 1942 Archief De Landtsheer
Iedereen Beroemd
Bron: VRT archief – 10 maa 2021
4×7 – Victoire, de koers van mijn leven
Bron: VRT archief, De chinezen – 16 mei 2017
Non-fictie
Het mooiste van Koers. Museum van de wielersport
Borgerhoff & Lamberigts, 2018.
Koarle: de man die zijn volk leerde koersen
Lannoo, 2006.
Vuile zwarte: racisme in het Belgische voetbal
Houtekiet, 2016.
Ons Sportimonium: de mooiste verhalen uit de Belgische sportgeschiedenis
Lannoo, 2018.
100 x Koolskamp Koers
Bibliodroom, 2015.
Koersen in de Groote Oorlog
Lannoo, 2018.
Schwalbe: het verzwegen verhaal van het Belgisch voetbal tijdens Wereldoorlog II
Borgerhoff & Lamberigts, 2023.
En de broodrenner, hij fietste verder: het wielrennen in België tijdens WO II
Acco, 2005.
Journalistieke mythografie ontkracht: niet Van Wijnendaele maar Van den Haute is de vader van de Ronde van Vlaanderen
Etappe. Magazine over historische fietshelden, 2, 2013, p. 16-21.
De Ronde van Vlaanderen. De mooiste wielerwedstrijd ter wereld
Horizon, 2019.
100 jaar de Ronde van Vlaanderen, 1913 – 2013
Borgerhoff & Lamberigts, 2013.
Flandrien
Merz, 2005. (fotoboek)
Eddy Merckx. De biografie
Kannibaal, 2015.
De Ronde van Vlaanderen: de ziel, de helden, het epos
Lannoo, 2003.
O Belgisch voetbal. Hoogtepunten en sterke verhalen van 1920 tot 2020
Lannoo, 2020.
Groot Vlaams Wielerwoordenboek
Polis, 2018.
Fictie
Eén mens is genoeg
Querido, 2014. (Jeugd)
Briek! De laatste Flandrien
De Arbeiderspers, 2019.
De seingever. Een vertelling
De Bezige Bij, 2012.
Ook wij waren winnaars. Sportgedichten uit Nederland en Vlaanderen
De Geus, 2006.
De teenloze adelaar
Dupuis, 2005. (strip)
Vinkenbrood
Daedalus, 2010. (strip)
De Flandriens
(Canvas, 2010)
De Flandriens van het veld
(Canvas, 2011)
De Ronde
(2011)