De pil
Seksuele revolutie en vrouwenrechten
Tot in de jaren 1960 zijn er heel weinig middelen om niet zwanger te worden. De middelen die bestaan, werken niet zo goed. Het condoom is nog niet zo bekend. In de jaren 1960 wordt de ‘pil’ uitgevonden. Die pil voorkomt zwangerschap.
De Vlaamse gynaecoloogEen dokter voor ziektes bij vrouwen. Ferdinand Peeters speelt een belangrijke rol bij de uitvinding van de pil.
De pil verandert veel voor vrouwen. Dankzij de pil kunnen vrouwen kiezen om seks te hebben zonder dat ze zwanger worden. Ze kunnen ook kiezen wanneer ze zwanger worden. Dat geeft vrouwen meer vrijheid.
Gent, Amsab-ISG, fo034724.
De feministische vereniging Dolle Mina, hier in overleg in 1978, was in de jaren 1970 actief in Antwerpen, Gent, Leuven, Oostende en Brussel, rond spilfiguren als Roos Proesmans (1943-2002) en Nadine Crappé (1935-1999).
Seksuele revolutie en vrouwenrechten
De seksuele revolutie
Door de pil kunnen vrouwen kiezen of ze kinderen willen of niet. En wanneer en hoeveel. Daardoor zijn ze vrijer. Ze kunnen hun leven beter plannen. Daardoor hebben ze meer kans op werk.
Vrouwen en mannen kunnen nu seks hebben zonder dat er kinderen van komen. Ze kunnen seks hebben voor het plezier. Die verandering noemen we de ‘seksuele revolutie’.
Dezelfde rechten
In de jaren 1960 strijden sommige vrouwen voor gelijke rechten. Hun eisen gaan niet enkel over seks, maar ook over school en werk.
De vrouwen willen onder andere:
- hetzelfde loon als mannen
- goedkope opvang voor kinderen. Zo kunnen moeders blijven werken.
- meer kansen voor vrouwen op school
- meer vrouwen in de politiek
Vrouwen-groepen zoals Dolle Mina en het Vrouwen Overleg Komitee voeren veel acties. Ze komen op straat. Ze schrijven en praten over de rechten van vrouwen.
De vrouwen-groepen zorgen ervoor dat er nieuwe wetten komen. Bijvoorbeeld het recht op middelen tegen zwangerschap. Maar ook het recht op abortusEen operatie om een zwangerschap te stoppen. .
Focuspunten
Familiearchief.
Dokter Ferdinand Peeters (1918-1998) zweeg vanaf de jaren 1970 over zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de pil. Volgens zijn biograaf deed hij dat uit schrik voor zijn positie in een katholiek ziekenhuis. Hier op een congres in Malta, 1964.
Ferdinand Peeters en de kerk
De pil om niet zwanger te worden, bestaat sinds de jaren 1950. Maar veel vrouwen worden er ziek van. Dokter Ferdinand Peeters werkt daarom aan een betere pil. In 1961 is die klaar. Vrouwen kunnen ze kopen bij de apotheek.
Verboden!
In België zijn middelen tegen zwangerschap verboden tot 1973. Je mag er geen informatie over geven of reclame voor maken. Want over seks mag je niet praten, vinden de meeste mensen. Daarom verkopen apotheken de pil als een middel om de menstruatieDe periode waarin vrouwen elke maand bloed verliezen. regelmatig te maken.
De pil nemen om niet zwanger te worden, mag niet van de katholieke Kerk. Volgens de Kerk is seks vooral om kinderen te maken. En daarom mogen alleen getrouwde mensen seks hebben. .
Bezorgd om de patiënten
Ferdinand Peeters is katholiek. Maar hij ziet wat er kan gebeuren als vrouwen ongewenst zwanger worden. Soms brengt een zwangerschap het leven van de vrouw in gevaar. Of krijgen vrouwen te veel kinderen. En soms kiezen vrouwen voor een gevaarlijke abortus in het geheim.
Dus gaat Peeters naar Rome. Hij wil de paus uitleggen waarom de pil belangrijk is. Mensen moeten kunnen kiezen of ze (nog meer) kinderen willen. Maar de paus gaat niet akkoord.
In de jaren 1970 zijn steeds meer gelovigen het niet eens met de paus. Vanaf 1973 is de pil niet meer verboden door de wet.
Gent, Amsab-ISG, fo023144, Filip Claus.
Lucienne Herman-Michielsens in het parlement, 1990.
Baas in eigen buik
In de jaren 1960 is abortus strafbaar. Toch gebeurt het vaak, in het geheim. Een geheime abortus is gevaarlijk. Vrouwen worden er ziek van, of sterven. In de jaren 1960 en 1970 willen steeds meer mensen dat abortus niet meer strafbaar is. Dan kan een dokter veilig de zwangerschap stoppen.
Willy Peers is een dokter uit Wallonië. Hij voert wél abortussen uit. In 1973 wordt hij gearresteerd. Veel mensen steunen dokter Peers. Ze komen samen op straat. Ze dragen borden. Daarop staat: ‘Baas in eigen buik’. Ze vinden dat vrouwen zelf moeten kunnen beslissen over wat er met hun lichaam gebeurt.
Een wet over abortus
In 1977 wil politica Lucienne Herman-Michielsens zorgen voor een nieuwe wet. Zodat abortus toegelaten is. Ze vindt het goed dat vrouwen de pil nemen. Zo kunnen ze kiezen of ze zwanger willen zijn of niet. Is een vrouw tegen haar wil toch zwanger? Dan moet abortus kunnen, vindt ze. Maar het parlement vindt haar idee niet goed.
Ook veel katholieke groepen blijven tegen abortus. Maar vrouwen-groepen en sommige politici blijven strijden voor een nieuwe wet. Die komt er in 1990: abortus mag, maar er zijn duidelijke regels.
Ontdek nog meer over dit onderwerp
Journaal
Bron: VRT archief, Screensavers Films – 4 apr 2014
Non-fictie
Nog altijd baas in eigen buik? Een kritische doorlichting van de Belgische abortuswetgeving en – praktijk
VUBPress, 2013.
Zou men armoe lijden?: een eeuw kroostrijke gezinnen in Vlaanderen
WPG, 1990.
De engeltjesmakers: abortus toen het nog niet mocht
Van Halewyck, 2009.
Hoe dol was Dolle mina? Een geschiedenis van de Dolle Mina’s in Vlaanderen
Gent, 2006.
Abortus, het taboe nog niet voorbij?
Kramat, 2016.
Vlaanderen vrijt! 50 jaar seks in Vlaanderen
Steam, 2006.
De echte vader van de pil: het verhaal van de man die de vrouw bevrijdde
De Bezige Bij, 2014.
Clara
Heibrand, 2008. (Levensverhaal van Turnhoutse vroedvrouw Clara Dresselaers).
Fictie
De liefde van Annie Mols/Het nieuwe onkruid/Als het onkruid bloeit
De Arbeiderspers, 2005.
De Metsiers
Manteau, 1950.
Anovlar
Manteau, 1969. (Kortverhaal in de bundel Indian Summer).
Little black spiders
Davidsfonds, 2012. (13+)
Little Black Spiders
(2012)